Disleksi; normal ve ya normalüstü zekaya rağmen, akıcı okuma ve okuduğunu anlama sorunlarıyla kendini gösteren nörolojik temelli bir öğrenme farklılığıdır. Özgül öğrenme güçlüğü kategorisinin alt alanlarından olan disleksi, özgül öğrenme güçlüğü grubunun %85‘ini oluşturmaktadır.
Yapılan bilimsel çalışmalar okul öncesi dönemde dislektik bireylerin en belirgin özelliklerinin;
- Dil gelişiminde gecikme.
- Dil edinimi sırasında telaffuz sorunları.
- Birbirine yakın kelimeleri yanlış sesletme.
- Kelime dağarcığında yaşıtlarına göre sınırlılık.
- İfade edici dil becerilerinin gelişimde sohbet başlatma ve sürdürme alanlarında sınırlılık
- Alıcı dil becerilerinde, söylenen karmaşık cümleleri anlama ve yorumlamada zorlanma.
- Otomatik patern becerilerinde zayıflık.
- Ardı ardına verilen yönergeleri yerine getirirken sıra takibini yapamama.
- Uyaklı sözcükleri bulma, ayırt etme ve sıralamada sıkıntı.
- Eylemleri karıştırır.
- Sıra takibi gerektiren bilgileri öğrenmede sıkıntı.
- Yönelim becerilerinin gelişimde zorluk
- Görsel-işitsel dikkat gerektiren etkinliklerde yetersizlik olduğunu ortaya koymaktadır.
Bu bilimsel çalışmalardan yola çıkan DİSENT (Disleksi Araştırmaları Enstitüsü) program geliştirme birimi uzmanları Türkiye’de alanında ilk ve tek olma özelliğine sahip olan, 48-72 aylar arasındaki bireylere doğrudan uygulama yapabilmesini sağlayan ODİST’i (Okul Öncesi Disleksi Belirtileri Testi) geliştirmiştir.
ODİST 5 Alt alan ve 12 bölümden oluşmaktadır. Bu alt alan ve bölümler;
1.Otomatik Patern
- Renk Paterni
- Nesne Paterni
- Şekil Paterni
2.Kısa Süreli Bellek
- 2 Nesne (İşitsel-Görsel)
- 3 Nesne (İşitsel-Görsel)
- 4 Nesne (İşitsel-Görsel)
- 5 Nesne (İşitsel-Görsel)
3.Görsel İşlemleme
- Görsel Analojik Muhakeme
- Görsel Esneklik
- Görsel Dikkat
4.Gelişimsel Dil
- İşitsel Algılama
- İfade Edici Dil
5.Fonolojik Farkındalık
- Cümle
- Kelime
- Uyak
- Sestir
Literatürde erken tanı için, disleksi açısından klinik görünüme uyan semptomlar risk faktörleri olarak tanımlanmıştır (Doğan, 2012). Sayısız araştırma erken tanı ve müdahalenin önemine işaret etmiştir.
Araştırma sonuçları, risk grubunda yer alan çocukların daha okul öncesi dönemde belirlenebildiğini ve uygun müdahale programları ile desteklendiğinde disleksi ile tanılanma olasılıklarının büyük oranda azaltıldığını göstermiştir.
Korkmazlar( 2003), erken tanı konduğu ve eğitime vakit kaybetmeden başlandığı oranda çocukların yaşıtlarına yetişebilmekte olduğunu ve gerçek potansiyellerini gösterebildiğini bildirmiştir (Demir, 2005).
Bilimsel araştırmaları merkezine alarak hazırlanmış olan Okul Öncesi Disleksi Belirtileri Testinin temel amacı, okul öncesi dönemde disleksi belirtileri gösteren bireylerin erken dönemde (48-72 ay) tespit edilmesidir. Bu doğrultuda Okul Öncesi Disleksi Belirtileri Testinin geçerlilik ve güvenilirlik çalışmaları 2019 yılında DİSENT (Disleksi Araştırmaları Enstitüsü) tarafından tamamlanmıştır.
