Nomofobi olduğumuzu nasıl anlarız?
Merhabalar!
Bu ay, teknoloji çağının hastalığı olan ‘Nomofobi’ üzerine konuşacağız. Nomofobi, cep telefonu yoluyla iletişimden kopmaktan aşırı korkmaktır. Teknolojinin gelişmesiyle beraber cep telefonları hayatımızın vazgeçilmezi haline geldi. Öyle ki telefonunu kaybetme düşüncesi birçok kişi için oldukça korkutucudur. Cep telefonu kullanımı ile birlikte beyin de dopamin salınımı artar ve dopamin salınımı artması ile birlikte kişiler, telefona karşı bağımlılık geliştirebilirler. Nomofobi olan kişiler telefonları ile sürekli iletişim ağlarının engellenmesi üzerine korku, kaygı ve düşünceleri olduğundan dolayı günlük yaşantılarına odaklanmakta zorlanırlar. Dolayısıyla bu kişilerin akademik ve iş yaşantında birçok başarısızlıklar gözlemleyebiliriz. Telefonla iletişim için fazla zaman harcamak, telefonun şarjının bitmesinden endişelenmek ve bitmemesi için önlemler almak, cihaz kullanımının yasak olduğu ya da şebeke sorunu yaşanılan ortamlardan kaçınma, telefonla birlikte uyumak ve sürekli telefon ekranını açık tutmak nomofobinin belirtilerindendir. Günde ortalama 2617 kez telefonlarımıza bakıyoruz ve maalesef bu sayı, telefon bağımlısı olanlarda ise çok daha yüksek. Yapılan araştırmalar, telefon kullanıcılarının yaklaşık %53’ü ‘telefonunu kaybetme, kapsama alanı dışında kalma’ gibi durumlarda huzursuz olmaya eğilimli oldukları görülmüştür.
Peki ya siz, nomofobik olabilir misiniz?
Şimdi aşağıdaki soruları dikkatlice okuyun. Her soruya 1’den (kesinlikle katılmıyorum) 7’ye kadar (kesinlikle katılıyorum) rakamlarla cevap verin. Toplam puanınız sizin nomofobi tipinizi göstermektedir.
-Sosyal medyayı güncel olarak kontrol etmezsem, rahatsız olurum. ( )
-Telefonumdan herhangi bir bilgiye ulaşamazsam rahatsız hissederim. ( )
-Haberlere telefonumdan ulaşamamak beni rahatsız eder. ( )
-Telefonumun özelliklerini istediğim zaman kullanamamak beni rahatsız eder. ( )
-Telefonum çekmediğinde sürekli olarak sinyal olup olmadığını kontrol ederim. ( )
-Telefonumun şarjının bitmesinden korkarım. ( )
-Paketim bittiğinde veya kotayı aştığımda paniğe kapılırım. ( )
-Telefonumu kullanamadığım yerdeler de mahsur kalmaktan korkarım. ( )
-Telefonuma bir süre bakamadıysam, bakmak için güçlü istek hissederim. ( )
Eğer telefonum ile beraber değilsem;
-Ailemle veya arkadaşlarımla iletişim halinde olamadığım için endişelenirim. ( )
-Ailemle veya arkadaşlarım bana ulaşamayacakları için endişelenirim. ( )
-Ailemle veya arkadaşlarımla hemen iletişim kuramayacağım için kaygı duyarım. ( )
-Birinin bana ulaşmaya çalışıp çalışmadığını bilemediğim için gerilirim. ( )
-Ailemle veya arkadaşlarımla olan bağlantım kesileceği için kendimi huzursuz hissederim. ( )
-Çevrimiçi kimliğimden kopacağım için gergin olurum. ( )
-Sosyal medyada güncel kalamadığım için rahatsızlık duyarım. ( )
-Telefonum her an elimin altında olmazsa canım sıkılır. ( )
-Gelen aramaları ve mesajları alamayacağım için kendimi huzursuz hissederim. ( )
-Elektronik postaları kontrol edemediğim için kendimi huzursuz hissederim. ( )
-Telefonum yanımda olmadığında ne yapacağımı bilmemek bana garip gelir. ( )
Şimdi puanlarınızı toplayın!
20 puan: Nomofobik değilsin.
21-60 Puan: Hafif nomofobiksin. Telefonundan uzak kalmak seni çok fazla tedirgin etmiyor.
61-100 Puan: Orta düzeyde nomofobiksin. Telefonunu sürekli kontrol ediyorsun. Telefonundan ayrılırsan tedirgin oluyorsun. Telefonla arana biraz mesafe koy!
101-120 Puan: Şiddetli nomofobiksin. Sürekli telefonunu kontrol ediyorsun. Bu davranışa dönüşmüş durumda. Sabah ilk aktiviten telefonuna bakmak oluyor. Uzman yardımı alman gerekiyor.
Peki ne yapılabilir?
Öncelikle kişinin bunu bir sorun olarak kabul etmesi ve bu durumla ilgili bir farkındalık geliştirmesi gerekir. Telefonlar önemlidir ama asla gerçek ilişkilerin yerini tutmaz. Kişinin hayatındaki hangi boşluğu kapatmak için telefon kullandığını ve ona bağımlı olduğunu anlaması, o konuda hayatını değiştirip dönüştürmesi ya da yenilemesi için bir fırsat olabilir. Ancak kişilerin yaşamlarının işlevselliği bozulduğunda destek almaları gerekir. Kişiler kendisini hazır hissettiklerinde psikoterapi sürecine başlamalılardır. Genellikle Bilişsel-Davranışcı Terapi yöntemi uygulanır. Terapinin amacı kişilerin telefonda kurdukları iletişimlerinin kesilmelerine yönelik korkularını ve kaygılarını oluşturan düşüncelerini değiştirilmesidir. Telefonların zararlı kullanımı ve internette aktif olamama durumuna duyulan endişe en çok 15-24 yaş aralığında görülmektedir. Bu nedenle, ailelerinde dikkat etmesi gerekir.
‘Teknoloji detoksu’ yapın!
Nomofobiden kurtulmak için uygulanabilecek basit yöntemlerde vardır. Telefonu evde bırakmak, bir süre kullanmamak günün ilk saatlerinde zor gelebilir. Ancak bunun bir konfor olduğunu da fark ederseniz. Ara sıra ‘teknoloji detoksu’ yapmak iyi bir çözüm olabilir. Böylece insanların duygularını anlayabilir ya da ne hissettiğinizi fark edebilirsiniz. Gökyüzünün nasıl oluğunu gözlemleyin. Bu basit yöntemlerle, bir çiçeğin ya da çimenin rengini fark edersiniz. Teknoloji size değil, siz ona hükmedin ve hiç olmazsa ara sıra hayatınızdan teknolojiyi çıkarın.
Psikolog Hazal Sansür
