Kaygı, psikolojide insanın yaşadığı bir ruhsal durumu ifade eder. Genel anlamıyla kaygı herhangi bir tehlikenin korkusunun yansıması olarak insanda ortaya çıkan tedirginlik ya da akıl dışı korku durumu olarak da tanımlanabilir. Daha ayrıntılı tanımlamak gerekirse stres yaratan durumların oluşturduğu üzüntü, algılama ve gerginlik gibi hoş olmayan duygusal ve gözlenebilir tepkilerdir.
Kaygı bozuklukları günümüzde en çok rastlanan psikolojik rahatsızlıklardan biri olarak kabul edilir. Günlük kullanımda korkulan, kaçınılan, sizi ele geçiren bir durum olarak kabul görüldüğü söylenebilir. Kaygı çoğu zaman korku ile karıştırılabiliyor fakat birbiri ile farklı şeylerdir. Şöyle ki kaygı nesnesi olmadan, soyut şeylerden ötürü verilen tepkilerdir. Korku ise insan ya da bir olay olsun nesnesi bellidir.
Tehlikelere karşı kaygılanmak ve korkmak doğal bir tepkidir. Kaygı, günlük hayatta kişi için koruyucu bir işlev ve zorlayıcı yaşam olayları karşısında önlem alınmasını sağlarken, herhangi bir tetikleyici, yani kaygı nesnesi olmadığı durumda aynı sistem devreye girdiğinde kişi için yaşamını olumsuz yönde etkileyen bir hal almaya başladığını görüyoruz. Bu durum kişinin pek çok alanda sorun yaşamasına, hayatının zorlaşıp kısıtlanmasına neden olur.
Psikolojik dayanıklılık; yaşam olayları karşısında verilen tepki olarak kaygı belirtilerinin, kişilerde çeşitlilik göstermesiyle ve farklı şiddetle görülmesiyle ilişkilendirilebilecek değişkenlerden biri olan psikolojik dayanıklılık, kişinin zorlu yaşam olaylarına uyum sağlama ve bunlarla baş edebilme sürecidir.
Peki kaygı ile nasıl başa çıkabiliriz;
- Yaşanan olumsuzlukları kabullenme, olumlu açıdan bakmaya çalışmak baş etme türünün en önemli yaklaşımıdır.
- Problem odaklı baş etme olarak kişinin sorunu çözebileceğine inanması ve kaygı verici uyaranla bilinçli ve mantıklı bir şekilde müdahalede bulunmaya çalışması önemlidir.
- Kişinin çevreyle etkin teması arttıkça, kendini daha olumlu algıladığı, kendine güveni ve geleceğe karşı umudunun arttığı, kişilerarası etkileşimdeki artışla ilişkili olarak sosyal becerilerinin iyileştiği görülür.
- Bireyde kaygı yaratan durumlara karşı direnme ve bilişsel, duygusal ve davranışsal olarak dayanma, problemleri çözmek için çözüm yolları arama sürecidir. Başa çıkma yolunun, kişinin duygu durumunda ve ruhsal bozukluğun ortaya çıkmasında etkili olduğu görülmektedir.
Başa çıkma, kişinin içinde bulunduğu durumu psikolojik rahatsızlık boyutuna geçirmeden atlatması ya da psikolojik rahatsızlığa sahip kişinin bu durumu yoğun belirtiler yaşamadan iyileşme yolları araması açısından önemlidir.
Pelin ÇEÇEN
Psikolog
