ERKEN YAŞTA DİL EĞİTİMİ VE ÖNEMİ
Bilgi ve iletişim çağı olan 21. yüzyılda, farklı ülkelerle etkin iletişim kurma ihtiyacı giderek artmaktadır. Bu nedenle, birçok ebeveyn dil eğitimine artan bir önem vermektedir. Küreselleşen dünyada iletişim, ileri düzeyde bir yabancı dil bilgisini gerektirmektedir. İçinde bulunduğumuz çağda, bilim dili olarak kabul edilen ve ortak dünya dili olarak hemen hemen tüm ülkelerde geçerliliği bulunan İngilizce, adeta bir iletişim pasaportu haline gelmiştir. Bu nedenle, İngilizce bilmek bu çağda en önemli gereksinimlerden biridir. Bu noktada önemli sorulardan biri dil eğitiminin ne zaman başlaması gerektiğidir. Bu konudaki çalışmalar incelendiğinde yabancı dil eğitiminin birinci dil eğitimi kadar önemli olduğu ve bu eğitimin erken çocukluk eğitimi döneminde başlaması gerektiği görülmektedir.
0-6 yaş aralığında çocukların zihinsel gelişimlerinin %70’inin tamamlandığı ve erken çocukluk eğitiminin dil gelişimi başta olmak üzere her türlü gelişimin en hızlı ve verimli olduğu dönem olduğu bilinmektedir. Dolayısıyla bu dönemde verilen eğitim, çocukların gelecekteki bilgi ve becerileri üzerinde önemli etkiler yaratacaktır. Bu dönemin canlılığı göz önüne alındığında, yabancı dil eğitiminin dil öğrenimi için kritik sayılabilecek erken çocukluk döneminde başlaması elzemdir. Erken çocukluk döneminde çocuklar yeni bir dil öğrenmek için açık algılara ve yeterli bilişsel yeteneğe sahiptirler. Bu nedenle erken çocukluk eğitimi alan çocukların etkili bir dil eğitimi almaları gerekmektedir. Bu anlamda dil eğitimi artık birçok ülkede ilköğretimden önceki erken çocukluk döneminde verilmektedir. Bu durum erken yaşlarda dil eğitiminin önemine işaret etmektedir. Erken dönemlerde dil eğitiminin artan önemi göz önüne alındığında, dikkatler bu büyüyen alana yönelmiştir.
Erken çocukluk dönemi, 3-6 yaş arası çocukların fiziksel, duygusal, bilişsel ve dilsel gelişimlerine katkı sağlayan örgün eğitim sürecidir. İyi gelişmiş bir erken çocukluk döneminin uzun vadede çocukların gelişimine olumlu katkı sağlayabileceği bilinmektedir. Yapılan araştırmalarda, bilişsel gelişimin %50’sinin 4 yaşında, %30’unun 4-8 yaşlarında ve %20’sinin 8-17 yaşlarında tamamlandığını göstermiştir. Genetik yapılarının yanı sıra çevresel faktörler ve bireysel uyaranlar birey üzerinde önemli izler bırakmaktadır. Uyarıcıların yoğun olduğu ortamlarda büyüyen çocukların beyin gelişiminin daha hızlı olduğu bilinmektedir. Bu nedenle erken çocukluk eğitiminde verilen uyaranların niteliği önemlidir. Bu nedenle hem araştırmacılar hem de eğitimciler erken çocukluk dönemini kritik dönem olarak adlandırmaktadır.
Birçok gelişim alanına büyük katkıları olan erken çocukluk dönemi, dil eğitimi için de kritik bir dönemdir. Yapılan birçok araştırmada çocukların erken çocukluk döneminde yeterli bilişsel gelişim düzeylerine ulaştıkça sosyalleşerek dil becerilerini geliştirdiğini ileri sürülmektedir. Bu süre içerisinde çocukların beyinleri yeni bir dil öğrenmek için bir sistem oluşturur ve böylece birden fazla dil öğrenmeye olanak sağlar. Bu nedenle erken çocukluk döneminde beyin plastisitesini kaybetmeden önce yeni bir dil öğrenme fırsatları yaratmak önemlidir.
Çocuklar konuşmaya başlamadan önce dinleyerek anlamalarını geliştirirler. Çocuklar iletişimsel etkinlikler yoluyla anlamlı bağlamlarda bir dili ne kadar çok öğrenirse, öğrenme o kadar etkili olur. Ayrıca, önceki öğrenme deneyimleri gelecekteki deneyimleri etkilediğinden ve dil öğrenme becerileri yaşla birlikte azaldığından, erken yaşlarda dil öğrenimi çok önemlidir. Avrupa Birliği’nin 2004 eylem planına göre, Avrupa’daki birçok ülke, ilköğretim öncesi 3-6 yaş dönemi olan kritik dönemde dil eğitimine başlamıştır. Bu çerçevede bazı araştırmaları incelediğimiz zaman, eğitimcilerin ve ebeveynlerin erken çocukluk döneminden önce İngilizce eğitimini temel olarak algı ve biliş gibi yaşa bağlı faktörler nedeniyle gerekli ve faydalı gördükleri ifade edilmiştir. Yaşa bağlı faktörler doğal olarak dil öğrenimi için bir temel oluşturur ve dil gelişimini destekler.
Bu nedenle küçük yaşta dil eğitimine başlayan çocukların, ilerki yaşlarda dil eğitimine başlayanlara nazaran her zaman daha başarılı oldukları ve çok daha geniş bir kelime hazinesine sahip oldukları gözlemlenmiştir.
Burada değinilmesi gereken başka önemli bir konu da, erken çocukluk dönemi yabancı dil eğitimine teknoloji entegrasyonunun yapılmasıdır. Erken çocukluk döneminde dil eğitimi seslerin ve kelimelerin öğretimi ile başlar. Dil eğitiminde önemli bir unsur olmasının yanı sıra, kelime öğrenmek dil öğrenimi için bir ön koşuldur. Dil eğitimi dört temel beceriye dayanmaktadır; dinleme, konuşma, okuma ve yazma. Ancak erken çocukluk dönemindeki çocuklar okuryazarlık becerilerine sahip olmadığı için dil eğitimi dinleme ve konuşma ağırlıklıdır. Konuşma becerisi öncelikle dinleme ve anlama becerilerine dayanmaktadır. Ayrıca sesleri ayırt etmek, sözcükleri anlamak ve anlamlandırmak da konuşmanın ön koşuludur. Bununla birlikte, dili öğretme şekli önemli olduğundan, dilin derinliği, kapsamı ve öğretimi, çevresel ve öğrenci ile ilgili faktörler doğrultusunda değiştirilebilir. Kelime öğrenimini desteklemek için görsel unsurların yanı sıra ses, video veya animasyon gibi çoklu ortam unsurlarının sağlanması da önemlidir. Bu bağlamda eğitimciler ve dilbilimciler, dil öğretim ve öğrenme sürecinde dış etkenlerin getirdiği zorlukların üstesinden gelmek ve daha etkili sonuçlar elde etmek için ilginç ve etkili dijital materyallerin entegrasyonunu önermektedir. Ancak bu materyallerin öğrenenlerin zihinsel ve fiziksel gelişimleri doğrultusunda sunulması büyük önem taşımaktadır. Bu bağlamda eğitimcilerin öğrencilerin İngilizce öğrenmeye istekliliklerini artırmak için farklı materyalleri benimsedikleri, etkinlikler geliştirdikleri, teknolojiden faydalandıkları ve multimedya materyallerini entegre ettikleri gözlemlenmektedir.
Yazar
Gamze Peker Şahoğlu
Uzman Doktor
