Çocuklarda oyuncak kullanımı
Oyuncaklar, materyaller çocuğun gelişiminde önemli rol oynar. Çocukların gelişimine, yaşına uygun olan oyuncak seçimleri elbette ki çocuğun gelişim alanınlarını destekler. Burada değineceğim en
önemli konu fazla oyuncak demek çocuğun gelişimini daha ileriye taşımak demek değildir. Aksine fazla oyuncak çocuğun yaratıcılığını, farklı aktivitelere yönelmesini ve sosyal ilişkilerini olumsuz anlam da etkiler.
Çocuk birkaç temel oyuncak dışında çok fazla şeye ihtiyaç duymaz. O
zaman sormak istiyorum : Tüm bu oyuncaklara ihtiyaç yoksa dezavantajları nelerdir?
Çocuğun her istediği oyuncağı almak,her istediğine ulaşması bir noktada çocuğu doyumsuzluğa sürükler ve çocuğun bir süre sonra alınan hiçbir şeyden zevk almamasına sebebiyet verir. Diğer bir nokta ise çocukların çevresindeki birçok uyaran, oyuncak dikkat gelişimlerini de olumsuz etkiler. Çocuk etrafında onca uyaran varken odaklanmakta güçlük çeker.
Hiçbir oyuncak çocuğun akranlarıyla olan diyaloğunun, ebeveynleriyle geçirdiği kaliteli zamanın yerini alamaz. Çocukların nesnelerle bağ kurması yerine daha samimi, daha gerçekçi olan akran ve ebeveynlerle bağ kurmaya teşvik etmek bütün gelişim alanlarını bir oyuncaktan daha fazla destekler. Yurtdışında bazı anaokullarında oyuncak sayıları kademeli olarak azaltılır.
Burda iki amaç vardır : Birincisi daha az oyuncak olunca çocukları daha yaratıcı olmaya,
problem çözmeye ,oyuncağım yok oyuncak olmadan ne yapabilirim diye düşündürmeye yönlendirmek ; ikincisi ise akranlarıyla olan iletişimini güçlendirmektir.
Birçok eğitim kuramında yer alan günlük yaşam becerileri kavramı vardır. Maria Montessori gerçek hayatta kullandığımız nesnelerin minyatürlerini çocuklara kullandırtmıştır. Peki bunca oyuncak alınırken çocuk günlük nesnelere vakit ayırıp oynayabilir mi? Günlük kullanılan nesneler çocukların yaratıcılık potansiyellerini geliştirir ve çocuk bu oyuncakları amacının dışında kullanmak , dönüştürmek için çaba harcar.
Çocuğun etrafında birçok oyuncağın bulunması onun daha fazla oyuna süre ayıracağı anlamına da gelmiyor. Aslında tam tersi olan az oyuncak kullanımı çocuğun bir oyuncağa odaklanıp onu keşfetmek için daha fazla zaman ayırır. Az oyuncakta birinden birine atlama olasılığı yoktur. Elinde mevcut bulunanı daha detaylı inceleyip, nasıl çalıştığını gözlemleyip ve oynamanın yeni yollarını bulabilir. Ve yine dönüştürme, yaratıcılık!
Yazımın sonuna yakalaşırken oyuncak ile ödüllendirme kavramına da değinmek istiyorum. Çocuğunuzun yaptığı olumlu davranışları oyuncak ile ödüllendirmek memnuniyetin maddi şeylerde olduğu mesajını verir. Vereceğiniz ödüllerin satın alınmış bir oyuncak olmasına gerek yok. Sarılmak, basit bir övgü, birlikte vakit geçirmek olabilir. Bunun sonucunda ödül olarak oyuncakları vurgulamayı, ona başka şekillerde değer bulmayı öğreteceksiniz. Bu sayede çocuklarınız sadelikten neşe bulacaktır ve sadelik yüksek derece kapsamlılıktır.
Yazar
Seda Nur ŞAHİN
Okul Öncesi Öğretmeni
